FPS là gì? Cách tăng chỉ số FPS cho gamer

Đối với giới game thủ lâu nay, có một chỉ số mà ai cũng đều khao khát đạt được ở mức cao nhất: FPS. Nó không chỉ là một con số kỹ thuật; nó là yếu tố then chốt quyết định sự khác biệt giữa một trải nghiệm chơi game mượt mà, đầy tính cạnh tranh và một trận chiến giật lag, gây ức chế.
Nếu bạn đang thắc mắc FPS là gì, nó có vai trò quan trọng như thế nào, và làm thế nào để tối ưu hóa chỉ số này cho chiếc máy tính của mình, bài viết này là câu trả lời toàn diện dành cho bạn.

1. FPS là gì? Giải mã thuật ngữ tần suất khung hình

FPS là viết tắt của Frames Per Second, dịch sang tiếng Việt là Số Khung hình trên Giây hay Tần suất Khung hình.
Về bản chất, FPS là một thước đo mô tả tần suất Card đồ họa (GPU) của máy tính có thể vẽ (render) và gửi các hình ảnh tĩnh liên tiếp (khung hình) đến màn hình hiển thị trong vòng một giây. Chỉ số này càng cao, chuyển động bạn thấy trên màn hình càng mượt mà, chân thực và phản ánh gần nhất với thời gian thực.
Nói một cách đơn giản, một game chạy ở 60 FPS có nghĩa là Card đồ họa đang tạo ra 60 hình ảnh độc lập và gửi chúng đến màn hình mỗi giây.

Sự khác nhau cơ bản giữa FPS và tần số quét (Hz)

Đây là một trong những nhầm lẫn phổ biến nhất. Mặc dù cả hai đều liên quan đến chuyển động trên màn hình, nhưng chúng đo lường hai yếu tố khác nhau:

Các mốc FPS quan trọng trong trải nghiệm Gaming (30, 60, 120, 144 FPS)

Chỉ số FPS có thể thay đổi tùy thuộc vào cấu hình máy tính và yêu cầu đồ họa của game. Dưới đây là các ngưỡng tiêu chuẩn:

• Dưới 30 FPS: Được coi là mức không thể chấp nhận được. Game sẽ giật, lag, gây khó khăn trong việc điều khiển và dễ bỏ lỡ các chi tiết quan trọng.
• 30 FPS: Mức tối thiểu chấp nhận được đối với các tựa game đơn giản hoặc game console cũ.
• 60 FPS: Tiêu chuẩn vàng cho trải nghiệm chơi game mượt mà, thoải mái (Smooth Standard). Hầu hết các game thủ đều hướng tới con số này.
• 120 – 144 FPS trở lên: Mức tối ưu cho các game thủ chuyên nghiệp, đặc biệt là thể loại game eSports cạnh tranh (CS:GO, Valorant, Liên Minh Huyền Thoại). Tốc độ khung hình cao giúp giảm độ trễ đầu vào (Input Lag) và cung cấp lợi thế rõ rệt trong phản xạ.

2. Vì sao chỉ số FPS là gì trong Game lại quan trọng? 

Ảnh hưởng đến độ mượt và phản xạ của Game thủ

Trong các tựa game đối kháng hoặc game bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS/A-FPS), mọi mili giây đều có giá trị.

• Tăng khả năng phản xạ: FPS cao đồng nghĩa với việc bạn nhìn thấy thông tin mới (ví dụ: kẻ địch di chuyển, một vụ nổ) sớm hơn. Ví dụ, sự khác biệt giữa 60FPS và 144FPS có thể là vài mili giây, nhưng đó chính là lợi thế giúp bạn "nhìn thấy đối thủ trước" và ra đòn trước.
• Giảm độ trễ đầu vào: FPS cao giúp rút ngắn khoảng thời gian từ lúc bạn nhấn chuột/phím đến lúc hành động đó được thể hiện trên màn hình, mang lại cảm giác điều khiển tức thời và chính xác hơn.

Tác động đến trải nghiệm thị giác (hiện tượng xé hình, giật lag)

Khi FPS không đồng bộ với tần số quét của màn hình (Hz), bạn sẽ gặp các vấn đề thị giác khó chịu:

• Hiện tượng xé hình: Xảy ra khi card đồ họa gửi một khung hình mới trong khi màn hình vẫn đang hiển thị khung hình cũ. Kết quả là một vệt ngang bị đứt gãy xuất hiện trên màn hình.
• Giật và khựng (lag): Xảy ra khi FPS giảm đột ngột hoặc không ổn định. Điều này phá vỡ sự liền mạch của chuyển động, khiến người chơi mất tập trung và khó kiểm soát nhân vật.

3. Các yếu tố quyết định chỉ số FPS là gì trên máy tính

Sức mạnh của card đồ họa (GPU) và CPU

• Card đồ họa (GPU): Đây là yếu tố quan trọng nhất quyết định FPS. GPU chịu trách nhiệm xử lý hầu hết các tính toán đồ họa phức tạp, bao gồm ánh sáng, bóng đổ, texture và hiệu ứng. GPU càng mạnh thì khả năng tạo ra khung hình trong một giây càng lớn.
• Bộ vi xử lý (CPU): CPU chịu trách nhiệm xử lý các logic game, AI (trí tuệ nhân tạo) của kẻ địch, vật lý, âm thanh và gửi lệnh vẽ khung hình đến GPU. Nếu CPU quá yếu, nó sẽ không thể cung cấp dữ liệu đủ nhanh cho GPU, khiến FPS bị giảm, ngay cả khi card đồ họa rất mạnh.

Bộ nhớ RAM và tốc độ ổ cứng (SSD/HDD)

• RAM: Đóng vai trò là bộ nhớ tạm thời, chứa các tài nguyên game đang được sử dụng (ví dụ: texture, mô hình). Dung lượng RAM đủ và tốc độ RAM cao giúp CPU và GPU truy xuất dữ liệu nhanh hơn, duy trì FPS ổn định.
• Ổ cứng (SSD/HDD): Không ảnh hưởng trực tiếp đến FPS khi chơi game, nhưng ổ đĩa thể rắn SSD giúp giảm đáng kể thời gian tải game, tải màn chơi và các tài nguyên trong game.

Độ phân giải và Thiết lập đồ họa trong Game

Đây là yếu tố bạn có thể điều chỉnh để thay đổi FPS ngay lập tức.

• Độ phân giải: Tăng độ phân giải (ví dụ: từ 1080p lên 1440p hoặc 4K) sẽ tăng số lượng điểm ảnh mà GPU phải tính toán, dẫn đến giảm FPS nghiêm trọng.
• Thiết lập đồ họa: Các tùy chọn như Shadow Quality (Chất lượng bóng), Anti-aliasing (Khử răng cưa), Texture Quality (Chất lượng vật liệu) đều đòi hỏi sức mạnh tính toán lớn từ GPU. Giảm các thiết lập này là cách hiệu quả nhất để tăng FPS.

4. Cách tăng FPS là gì hiệu quả: Hướng dẫn tối ưu hóa hệ thống

Nếu bạn đang gặp vấn đề về FPS thấp, đừng vội nghĩ đến việc nâng cấp phần cứng. Có rất nhiều thủ thuật tối ưu hóa phần mềm có thể cải thiện đáng kể trải nghiệm của bạn.

Tối ưu hóa phần mềm (Cập nhật Driver, dọn dẹp hệ thống)

• Cập nhật Driver card đồ họa: Các nhà sản xuất GPU như NVIDIA và AMD liên tục phát hành các bản cập nhật driver mới để tối ưu hóa hiệu suất cho các tựa game mới. 
• Tắt ứng dụng chạy nền không cần thiết: Các chương trình như trình duyệt web, Discord, Spotify đang chạy nền có thể tiêu tốn tài nguyên CPU và RAM. Đảm bảo tắt chúng đi khi chơi game.
• Tối ưu hóa Windows: Sử dụng chế độ "High Performance" (Hiệu suất cao) trong cài đặt nguồn điện, và tắt các hiệu ứng hình ảnh không cần thiết của Windows.

Điều chỉnh thiết lập đồ họa trong Game và hệ điều hành

• Điều chỉnh thiết lập Đồ họa:

- Giảm bóng (Shadows): Đây là yếu tố ngốn hiệu suất GPU nhiều nhất. Chuyển từ "Ultra" xuống "Medium" có thể tăng FPS đáng kể.

- Tắt Anti-aliasing (Khử răng cưa): Nếu bạn chơi ở độ phân giải cao, việc tắt hoặc giảm khử răng cưa có thể chấp nhận được và giúp tăng FPS rõ rệt.

- Giảm hiệu ứng vật lý và hạt : Giảm tải cho cả CPU và GPU.

• Sử dụng Chế độ Game Mode: Đảm bảo tính năng Game Mode của Windows đang được bật để hệ điều hành tự động ưu tiên tài nguyên cho game.

Nâng cấp phần cứng (Khi nào cần nâng cấp GPU/CPU)

Nếu đã áp dụng mọi giải pháp phần mềm mà FPS vẫn không đạt yêu cầu ($60 ext{ FPS}$ ở độ phân giải mong muốn), đã đến lúc xem xét nâng cấp:

• Ưu tiên nâng cấp GPU: Nếu bạn nhận thấy chỉ số sử dụng GPU luôn ở mức 99% trong khi CPU thấp, GPU của bạn đã quá tải. Nâng cấp Card đồ họa là lựa chọn số một.
• Cân nhắc nâng cấp CPU: Nếu GPU của bạn không được sử dụng hết công suất (dưới 90%) trong khi CPU luôn đạt 90 - 100% bạn đang gặp CPU Bottleneck. Nâng cấp CPU sẽ giúp "giải phóng" sức mạnh tiềm ẩn của Card đồ họa.

5. FAQ - Câu hỏi thường gặp về FPS là gì

Để kết thúc bài viết này, chúng tôi xin giải đáp một số thắc mắc phổ biến nhất liên quan đến FPS là gì và các công nghệ đi kèm.

1. V-Sync, G-Sync, FreeSync là gì? (Công nghệ đồng bộ FPS)

• V-Sync (Vertical Sync): Tính năng phần mềm cũ, buộc GPU phải đợi màn hình hoàn thành chu kỳ quét trước khi gửi khung hình mới. Điều này loại bỏ Screen Tearing nhưng thường gây ra độ trễ đầu vào (Input Lag) và Stuttering nếu FPS thấp hơn Hz.
• G-Sync (NVIDIA) và FreeSync (AMD): Các công nghệ đồng bộ hóa thích ứng (Adaptive Sync). Chúng cho phép màn hình thay đổi tần số quét của mình theo tốc độ FPS hiện tại của GPU, loại bỏ cả Screen Tearing và Input Lag (trong dải tần số hoạt động).

2. Có phải FPS càng cao thì càng tốt không?

Về mặt kỹ thuật, có, FPS càng cao thì chuyển động càng mượt. Tuy nhiên, lợi ích sẽ giảm dần khi vượt quá tần số quét của màn hình.

3. Làm thế nào để kiểm tra chỉ số FPS hiện tại trong Game?

Cách 1: Sử dụng Phần mềm Game Overlay: Các công cụ của NVIDIA (GeForce Experience), AMD (Radeon Software) và Steam đều tích hợp bộ đếm FPS.

Cách 2: Sử dụng Phần mềm bên thứ ba: Các ứng dụng như MSI Afterburner (kết hợp với RivaTuner Statistics Server) là công cụ chuyên nghiệp để giám sát FPS và các thông số phần cứng khác.

Kết luận

Việc hiểu rõ FPS và các yếu tố ảnh hưởng không chỉ giúp bạn giải quyết các vấn đề giật lag mà còn là kiến thức nền tảng để bạn tối ưu hóa khoản đầu tư phần cứng của mình. Hãy bắt đầu bằng cách áp dụng các thủ thuật tối ưu hóa phần mềm đơn giản đã nêu, sau đó mới cân nhắc nâng cấp phần cứng. 
Bạn đã áp dụng phương pháp nào để tăng FPS hiệu quả nhất? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn ở phần bình luận để cộng đồng game thủ cùng tham khảo!

Thành Nhân là đối tác chiến lược của nhiều hãng công nghệ hàng đầu thế giới, bao gồm Dell, HP, Lenovo, ASUS, Acer, và nhiều thương hiệu uy tín khác. Sự hợp tác này không chỉ giúp Thành Nhân luôn cập nhật các sản phẩm và công nghệ tiên tiến nhất, mà còn mang đến cho khách hàng những giải pháp tối ưu và dịch vụ hỗ trợ chính hãng chất lượng cao. Với vai trò là đối tác chiến lược, Thành Nhân cam kết cung cấp các sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế cùng với chế độ bảo hành và hậu mãi tốt nhất, tạo dựng niềm tin vững chắc cho Khách hàng.